Ο Κων/νος Κουτουλάκης

Ο Κων/νος Κουτουλάκης

Το αρχείο Κουτουλάκη συνιστά μοναδικής αξίας φωτογραφικό ντοκουμέντο, που εικονογραφεί σε σημαντικό βαθμό τη ναζιστική θηριωδία και το Κρητικό δράμα. Αποτυπώνει με τον πιο εύγλωττο τρόπο  τα κύρια γνωρίσματα της ζοφερής αυτής εποχής για την Κρήτη: την ανείπωτη δηλαδή καταστροφή, την ορφάνια και το πένθος που επέβαλε η φρικτή πραγματικότητα, μαζί όμως με ένα ακατάλυτο πείσμα για επιβίωση.

Το συγκεκριμένο φωτογραφικό υλικό των πρώτων μηνών της μετακατοχικής περιόδου, αποτελεί τμήμα από το αρχείο του σημαντικού φωτογράφου Κωνσταντίνου Κουτουλάκη.

Ο Κ. Κουτουλάκης συνόδεψε ως φωτογράφος την Επιτροπή Διαπιστώσεως Ωμοτήτων, η οποία συστάθηκε με κυβερνητική εντολή το 1945, για να καταγράψει τα εγκλήματα και τις καταστροφές  που διαπράχτηκαν την Κατοχή στην Κρήτη, από τους  Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές.

Η Επιτροπή αποτελούνταν από τον Νίκο Καζαντζάκη και τους Καθηγητές Πανεπιστημίου Ιωάννη Κακριδή και Ιωάννη Καλιτσουνάκη και διέτρεξε την Κρήτη για το διάστημα από 29 Ιουνίου έως 6 Αυγούστου 1945.

Οι φωτογραφίες του Κουτουλάκη εξυπηρετούσαν τον προφανή στόχο να εικονογραφήσουν την πολυσέλιδη έκθεση που θα συνέτασσε η Επιτροπή.

Το περιεχόμενο της Έκθεσης Ωμοτήτων έγινε γνωστό μόλις το 1983, όταν εκδόθηκε από το Δήμο Ηρακλείου σπάνιο χειρόγραφο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.  Συνοδεύτηκε τότε από ελάχιστες φωτογραφίες από τις λήψεις του Κουτουλάκη, οι οποίες γενικά έως πρόσφατα θεωρούνταν χαμένες.

Τμήμα του φωτογραφικού αρχείου Κουτουλάκη βρέθηκε στα κατάλοιπα του αείμνηστου δημοσιογράφου Μανόλη Δουλγεράκη, το οποίο, μαζί με την πλούσια βιβλιοθήκη του, δωρήθηκε το 2014 από την οικογένεια Δουλγεράκη, στο Δήμο Μαλεβιζίου.

Το δωρηθέν φωτογραφικό αρχείο δεν περιλαμβάνει, δυστυχώς, το σύνολο των φωτογραφιών που τράβηξε ο Κουτουλάκης ως μέλος της Επιτροπής. Απουσιάζουν, αντίθετα, σημαντικές λήψεις -γνωστές, ευτυχώς, από αλλού- σε σημαντικούς σταθμούς από την περιήγηση της Επιτροπής.